In de bouwrechtelijke bepalingen is alles omtrent het bouwen van een constructie wettelijk geregeld.
Zoals elk rechtsgebied zorgt die wetgeving ervoor dat bij geschillen niet uit hoeft te worden gegaan van meningen of opvattingen van partijen maar van wat de wet stelt. Een belangrijk deel van het bouwrecht speelt zich af in de publiekrechtelijke sfeer. De belangrijkste juridische instrumenten hiervoor zijn bestemmingsplannen en de aankomende Omgevingswet. Wat gaat dit precies betekenen?
Bestemmingsplannen; vriend of vijand?
In Nederland wordt alles heel goed vastgelegd in het bouwrecht. Op het gebied van ruimtelijke ordening zijn wij toonaangevend wat betreft vastlegging en regelgeving. Dat heeft als voordeel dat er veel zekerheid is in Nederland. Er kan precies worden nagegaan hoe hoog en groot een gebouw mag worden, waar het moet komen te staan; in een bestemmingsplan kan zelfs worden vastgelegd waar erfafscheidingen gebouwd mogen worden. Dit brengt ons eigenlijk direct bij het nadeel van deze precisie. Zo gauw plannen iets afwijken van het beoogde begint een administratieve rompslomp met vergunningaanvragen, ten inzage legging en bijbehorende vertragingen.
Één project, één wet
De Omgevingswet moet hier op in gaan spelen. Momenteel is er een groot arsenaal aan wetten en vergunningen die spelen bij een bouwproject. Met de Omgevingswet, een wetsvoorstel van de Minister van Infrastructuur en Milieu, moet dit allemaal gemakkelijker gaan. Sloop, bouw, kappen, milieuontheffingen; alles wordt op één punt ingediend en wordt als één zaak behandeld. Probleem is echter dat de regeldrift in ons land ervoor heeft gezorgd dat elk aspect van de wetgeving tot in detail is beschreven. Om al die wetten dus samen te kunnen voegen in één wet moet dus veel worden geschrapt maar ook om worden gegaan met momenteel tegenstrijdige wetgevingen. Naar verwachting zal in 2018 de wet van kracht wordt.
Regelen of ontregelen?
Sinds de economische crisis zijn gemeenten met hun neus op de feiten gedrukt. Teveel regelgeving ontneemt kansen. De gemeente Almere heeft hierom bijvoorbeeld bepaalde projecten ‘gedoogd’ bij de bouw van het Homeruskwartier. Zaken die wettelijk niet mogelijk waren maar wel gewenst waren voor gemeente en uitvoerder werden toen opeens wel mogelijk. Gaan we naar een regelloze bouwwereld? Of blijven we kiezen voor zekerheid? De Omgevingswet zal hier hopelijk een gulden middenweg in kunnen vinden.